September

Ook hier is september de eerste maand van het nieuwe schooljaar. Na de inhuldiging op de eerste dag wordt tijd genomen voor het opknappen van leslokalen en de reorganisatie naar aanleiding van een nieuwe wet. Vanaf dit schooljaar blijven leerkrachten acht in plaats van zes uren op de school. Deze uren dienen voor lesvoorbereiding, organisatie, naschoolse activiteiten en het remediëring van leerlingen met leerachterstand.

Een week later gaat het schooljaar
definitief van start. Ik geef op dezelfde schooltjes les en op donderdag komt er eentje extra bij. Gramapamba ligt op een 3650 meter hoogte en is tot nu toe in afstand de verste school waar ik les geef. Ik woon in dezelfde straat als de directeur die me ’s morgens om zeven uur oppikt. Samen met de andere leerkrachten rijden we iedere ochtend een goed half uur tot in de paramo waar de koude wind geen genade kent. De directeur geeft in het tweede leerjaar les. Hij stelt me voor in de vier hoogste klasjes als ¨de eerste Engelse leerkracht in de geschiedenis van de school.

Een andere verandering aan het schoolsysteem is de sectorisering van het onderwijs of de verlenging van het aantal jaren in de lagere school. De komende jaren mag de lagere school ook de eerste drie jaren van de middelbare school voorzien, namelijk het achtste, negende en tiende jaar.  Deze wijziging wil de kinderen meer binden aan de omgeving. De schoolgaande jongeren moeten dan eerst tot anderhalf uur naar school stappen waar ze in klassen van 40 leerlingen terecht komen.


De schoolplicht wordt ook meteen opgekrikt tot vijftienjarige leeftijd en in het beste geval heeft men dan het tiende jaar bereikt. Een groot voordeel voor de berggemeenschappen dat ze drie jaar middelbare school organiseren, is dat kinderen op de schoolbanken blijven. Tot nu toe stopten nog heel wat leerlingen na de lagere school omwille van de hoge kosten van uniformen tot materiaal en de verre afstand tot een middelbare school. De hulp van de kinderen op het veld en bij het verzorgen van de dieren is natuurlijk zeer welkom. Of dit het niveau van deze jaren ten goede komt zal afhangen van het extra aantal toegewezen leerkrachten in de bergdorpjes. Ook in de school waar ik ga is een achtste jaar of eerste middelbaar ingericht.

Er waren tot voor kort twee schoolinstellingen in de provincie Chimborazo. De Hispanische als volledig Spaanstalige en de Bilingue waar ook Kishwa wordt onderwezen. Misschien is het vreemd omdat Kishwa in het hele land geen enkele rol van betekenis speelt maar anderzijds is onderwijs in de moedertaal een recht dat iedereen verdient. Alle overige vakken worden in het Spaans onderwezen. In een van de namiddagen waarbij de leerkrachten langer blijven geeft de directeur richtlijnen voor het komende schooljaar. Hij benadrukt om de uitspraak van de leerlingen te verbeteren. Het Kishwa kent slechts drie klinkers: 'a','i' en de 'u'. Het gebeurt dat onze leerlingen in het Spaans de 'o' en de 'e vervangen door een van hun drie beter bekende klinkers. Daarbij maken ze ook fouten bij de zinsbouw. Het feit dat Spaans slechts hun tweede taal is speelt vaak in hun nadeel. In alle instanties van het land is Spaans de voertaal. Een taalfout is voer voor onbegrip en stereotypering. Daarom wil men in de school werken aan de taalachterstand van de leerlingen.

Op maandag geef ik in Guamote les aan elf leerlingen van het achtste leerjaar. Hoewel deze school van oorsprong een Hispanische school is, spreken veel leerlingen thuis Kishwa. Ik geef huiswerk waarbij men ofwel een woordenboek ofwel via het internet woordjes mag vertalen. Sommige leerlingen hebben nog nooit op het internet gesurft. De enige studenten van de klas die ooit Engels kregen waren vorig jaar mijn leerlingen. De achterstand van leerlingen uit gemeenschappen of Guamote in het algemeen is een feit. Ik vind het dus zeer jammer om mijn scholen binnenkort achter te laten en ook de middelbare studenten niet te kunnen helpen. Hoewel ik oorspronkelijk niet echt overtuigd was, zie ik nu wel het nut in van mijn lessen. Ook al beperken die lessen zich tot een kennismaking- of een initiatiecursus.

Ibarra, 'la ciudad blanca'

Voor de derde keer breng ik een vrij weekend door in Ibarra. Er zijn verschillende redenen dat ik daar heen ga. Het is er het hele jaar door een aangename 22 graden en wordt ook wel de 'eeuwige lente' genoemd. Ik leerde er vooral ook sympathieke en gastvrije mensen kennen. Op hun eigen ongeremde manier wijzen ze me de weg in de ideale combinatie van een rustgevende omgeving en een broeierig nachtleven. Wat nu al zeker is dat ik deze uitstappen zal koesteren en wellicht nooit meer vergeten.

Een van de nonkels van de talrijke familie Acosta, twaalf telgen, heeft een gastenverblijf in de bergen. Al jaren werken Don Fernando en zijn zonen in de toeristische sector. Hun pronkstuk is Polylepis lodge op twee uur rijden ten Noorden van Ibarra. Maar sinds kort is een landgoed van 22 hectaren net buiten Ibarra klaar voor bezoekers. In een wonderbaarlijk stuk natuur vind je een medicinale plantentuin, paarden, huisjes voor toeristen, een restaurant en een zwembad. Het is een geslaagde mix van een boerderij en een luxueus verblijf.

Op een mooie zaterdagmiddag kom ik aan in Tunas y Cabras Eco Lodge. Precies wanneer een televisieploeg klaar staat voor een reportage à la Vlaanderen Vakantieland voor de Ecuadoriaanse staatstelevisie. We krijgen uitleg hoe shampoo gemaakt wordt van de aloë veraplant en hoe graan ontkiemt wordt tot voeder voor de dieren. Cavia's en konijnen zitten in een hok en een varken, hond, een ezel en paarden lopen over het terrein alsof ze deel uitmaken van de familie. De gids wijst een tarantula aan die zich in de wegberm schuil houdt.

Wanneer de zon neder daalt spreekt de interviewster met de gastheer. We krijgen een prachtig verhaal dat zijn dromen, wensen en levensopvattingen ontsluierd. Ik mag mijn ervaringen vertellen aan de camera. 's Avonds komt een groepje uit de nabijgelegen Chota vallei muziek spelen. Een gitaar, bas en drie percussionisten spelen de unieke stijl van de zwarte Ecuadoranen die met de minste aanleiding in beweging komen. Bij het afkoelen van de avond verwisselt men het koele bier voor warme canela en Norteño. Net als in heel Ecuador krijg ik hier te zien hoe men van het leven kan genieten.

Torres gemelas

Delfin verdient een plaats op de blog, niet enkel omdat hij een echte Guamoteno is maar ook omdat zijn bekendste filmpje op youtube meer dan 7 miljoen kijkers heeft, bovendien heb ik Delfin persoonlijk ontmoet. Delfin betekent letterlijk 'van het einde' of 'de laatste' omdat hij de jongste zoon is. Op tienjarige leeftijd stopte hij naar school te gaan. Hij ging voluit voor het artiestenbestaan en deed dit op kermissen en alle mogelijke plaatsen. Zijn fascinatie voor de V.S. deed hem een lied maken over 9/11. Hij ensceneert een verhaal waarin zijn grote liefde in een van de torens was. Het lied raakte bekend in heel Latijns-Amerika en bij Latino migranten in de V.S. Zo zingt Delfin nu ook op grotere plaatsen in Ecuador en zelfs het continent maar toch vooral nog steeds op zogeheten kermissen en feesten in de provincie.

Macas

De overheid werkt al jaren aan een weg tussen Riobamba en Macas die langs een parochie van Guamote en de meren van Atillo gaat. Omdat de weg nog niet helemaal afgewerkt is, rijden de bussen helemaal om en dat is ongeveer een volledige dagrit. Op mijn voorstel gaan vier vrienden mee per fiets langs de korte weg en rond de middag worden we gedropt aan de beruchte meren van Atillo. Er bestaan heel wat mythes en verhalen over deze meren. In het verleden folterden de Puruhas ongehoorzamen in het ijskoude water of men liet ze achter op een van de eilandjes als straf. Het meest mysterieuze is ‘la laguna negra’ of het zwarte meer op bijna 4000 meter hoogte. Het leger deed ooit dieptemetingen maar vond nooit de bodem van het zwarte meer. We blijven op een veilige afstand. Het vertrek ligt op bijna 4000 meter en de bestemming, Macas ligt op 1000 meter hoogte. Ik ga ervan uit dat er veel afdaling is.

Aan de meren begint het Sangay park, 517.765 hectaren of evengroot als een gemiddelde provincie in Belgie. Een iemand rijdt lek. Het is altijd opzienbarend hoe inventief men hier is. Op nog geen minuut brandt een vuurtje om een sleutel te verwarmen en het gat te dichten met een rubber vel. Doch zonder resultaat. Bij het enige huis dat we langskomen tijdens de vier uur lange afdaling herhalen we de reparatie, ditmaal met behulp van een groter vuur waarop een pot staat de koken. Ook dit zal niet helpen. Bij de volgende wegenwerkers vinden we een vrachtwagen die onze vriend en zijn fiets wil vervoeren. Deze fiets wordt met iemands broekriem achteraan de vrachtwagen vastgemaakt. (Toen waren we nog met vier)

Meteen nadien dalen we af tot een 700 meter lange tunnel die binnenin pikdonker is. Als we bijna in de helft zijn horen we de vrachtwagen met een angstaanjagend gegrom dichterbij komen. We gaan aan de kant en wuiven voor ons leven. We kunnen de tunnel met behulp van de verlichting en luid gegrom in onze rug uitrijden. Meteen daarna volgt de eerste beklimming. Het fietsen wordt even wandelen. De temperatuur stijgt met het uur. Van gemiddeld 13 graden in Guamote gaan we op een afstand van amper zeventig kilometer verder naar een bestemming waar het gemiddeld 25 graden is. In vier uur fietsen van de Andes naar de jungle.

In het voorlaatste dorp rusten we uit en wat dan volgt is enkel beklimming. Mijn vooronderstelling om enkel te dalen wordt achter iedere bocht en bergwand tegengesproken. Mijn aanmoediging dat ons enkel afdaling rest wordt een grap en ik krijg de schuld van het hele fiasco. We zouden immers nooit tijdig in Macas geraken. Een zeldzaam passerende pick up brengt ons met de fietsen bijna tot in Macas. Uitgeput stappen we in een hotel om nadien te eten en te drinken. De volgende dag vertrekken we rond de middag met de fietsen in de kofferruimte van de bus. Een jaar geleden fietste ik een stuk van de weg naar Compostela. Ik troost me bij de gedachte der pelgrims dat het het doel de weg is.

Foto's