What's in a name?

Het opvallendste verschil met onze naamgeving is dat iedereen hier twee voornamen en twee achternamen draagt. Vooral die voornamen kunnen verwarrend zijn omdat vandaag iemand zich kan voorstellen als Jaime en diezelfde noemt zich de dag nadien Christoffer. Toch heeft dit zijn voordelen.
Wanneer je je een naam niet goed herinnert probeer je maar Luis, lukt meestal wel. Al de anderen heten Angel, Juan, Carlos, Patricio, Rodrigo of Diego. Pieter wordt Piedro, Vincent Vicente, Filip Felipe, Dries Andres en Steven Estieben. Russische en Noord Amerikaanse invloeden tot Latijns Amerika: Lenin, Stalin, Jefferson, Washington, Byron, Wilson maar ook Milton, Kleber of Abdon zijn niet abnormaal. Een ander populaire naam is Segundo, de tweede in rij. De laatste van een mooie reeks wordt Delfin genoemd.

Nog inventiever is men in bijnamen. Dieren zijn de populairste. Er lopen hier Varkens, Ezels, Honden, Bokken,... voor het leven. Ook dragon balls ging hier niet ongemerkt voorbij. De meest gerespecteerde noemt men Concreto of beton. Dunne, dikke, kleine, zot word je zonder mededogen en draag je zonder schaamte. Verkleinwoorden worden ook zeer veel gebruikt en soms moet het. Abuelitas zijn grootoudertjes en dit niet doen kan een gebrek aan respect voor je familieleden zijn. Toch kan het ook zijn dat iemand iets van je wil wanneer Juan Juanito, Angel Angelito of Carlos plots Carlosito wordt. Maar het is ook een gebaar van vriendschap of liefde wanneer Estieven Estievensito wordt. In die zin is gringito aanvaardbaarder dan gringo. Of hoe met taal gespeeld of bespeeld kan worden.

Zelf werd ik ooit Laus genoemd omdat bij Luis de kans op leesfouten in het Nederlands vrij groot is. In het Duits blijft laus echter luis. In de jaren waarin namen alleen bestonden om te pesten werd ik met alle mogelijke sauzen gerijmd. Nog later op het internaat ondervond ik aan den lijve Luigi, waarbij het onderbroek omhoog getrokken word tot aan de borstkas. In Ecuador blijft Laus overeind en hoeft zelfs Luis niet. Waar ik al eens mee verward word is Klaus of Claude of zelfs Jean Claude Van Damme, de bekendste Belg in Ecuador. Een ander probleem om zich als Belg voor te stellen is niet onbelangrijk om weten een letter verschil van penis of Belga en verga [berga]. ‘Soy Belga’ wordt graag verward met ‘ik ben lul’.

VIVA GUAMOTE

De elektriciteit valt nog eens uit. In de voormiddag brandt de zon, gevolgd door wind en een regenbui in de late namiddag. De avond kleurt geel, oranje en rood en in de nacht staan duizend sterren aan de hemel. De boxen knallen nog eens voluit Viva Guamote, VIVA. Het tempo van het feest en de muziek gaan tien dagen onverstoord verder. Alweer een hoogtepunt in Guamote. De eerste dag van augustus is de dag dat Guamote een kanton werd, nu 67 jaar geleden.

De feesten beginnen officieel bij de verkiezing van de schoonheidskoningin. Dit jaar zijn er twee kandidates, Karla, 17 jaar uit de barrio central en Shirley, 18 jaar uit barrio San Pedro. In het colisseo palmt iedere wijk een flank in met vlagjes en balonnen in de wijkkleuren. Er heerst een uitgelaten sfeer met luid getrommel aan beide kanten. We zitten aan de kant van de winnares. Karla wordt de nieuwe koningin van Guamote.

De dag nadien staan bekende en minder bekende artiesten geprogrammeerd en wordt de shumak warmi gekroond of de schoonheidskoningin van de indigenas. Het is maandagochtend 5u18 wanneer de fanfare door de straten stapt voorafgegaan door vuurschoten. Enkele uren later ook de stoet met alle scholen van Guamote met trommels. Het zal de hele week feest zijn. Artiesten uit heel Ecuador brengen Guamote iedere avond in een feestroes. Het afsluitend weekend wordt afgesloten met stierengevechten van het volk.

Net als tijdens carnaval komen emigranten die in steden wonen en werken terug. Ze maken deel uit van de club van 99,9 percenters. Daarmee wil men zeggen hoe belangrijk de afkomst is voor hen, ook al waren ze al weg voor hun eerste levensjaar. Het gaat er eigenlijk om je roots niet te vergeten en naar eigen zeggen ook om - bij familie -goed te eten, te drinken en vooral deze uitzonderlijke feesten mee te maken. Ik was bijna vergeten dat ik ooit terug in de koekoekstraat zal zijn maar ik zal voor altijd een stukje of 0,1 percent Guamote in gedachten houden.

Hakuna Matata

Na de onderneming op de Chimborazovulkaan, de hoogste berg in Ecuador, begon de vakantie in Quito, culturele hoofdstad 2011 van Latijns-Amerika. Een van de grootste kunstenaars van het land is zonder meer Oswaldo Guayasamin (1919-1999). Als zoon van een Indiaanse vader en Mesties moeder schilderde hij de tragiek van de arme en onderdrukte mens vaak met handen die allerhande gevoelens uitdrukken gaande van woede tot wanhoop. Hij maakte ook werken geinspireerd op de onderdrukking en revolutie tijdens de vele Zuid-Amerikaanse regimes zoals dat van Pinochet in Chili. Onze gids meent een cynische opvatting te herkennen dat in contrast staat met het christelijke gedachtegoed waarmee men hier opgroeit. Een opmerkelijke zin in het museum luidt: ‘ik weende omdat ik geen schoenen had tot ik een kind zag dat geen voeten had’. Misschien toch nog een hoopvolle boodschap?

Vanuit Quito steken we de westelijke bergketen over richting Oriente. Van  daaruit is de uitgestrekte bosrijke Amazone prachtig zichtbaar. Het mooie logement waar we verblijven heet Hakuna Matata en wordt geleid door het sympathieke West-Vlaams koppel Rudy en Marceline. Van daaruit gaan we naar een paaldorpje waar onder meer maniok, bananen, koffie en cacaobonen gekweekt worden. In een nabijgelegen dierenopvang heten de aapjes ons welkom. We wandelen in de Amazone met prachtige beestjes en planten. De inheemse bevolking gebruikt de planten als medicijnen, bladeren als regenkap en met de vele linialen zouden ze zich kunnen verplaatsen. Aan de rivierkant zoeken mensen heel de dag naar goud met een schaalvormige kom. De opbrengst ervan wordt onder meer gebruikt om de schoolkosten van de kinderen te betalen.

Geen reis zonder aan de kust te zijn geweest. Guido, ditmaal een Limburgse Belg, heeft een via-via logement op een boogscheut van de stille oceaan. Enkele kilometers verder spotten we een drietal walvissen die net iets groter lijken dan ons bootje. In dit visserstadje gaan de vissers ’s nachts op zee. We worden iets na middernacht gewekt en gaan met een vier toeristen, de visser en zijn vissershulp in een nog kleiner bootje op de oceaan. Tien kilometer verder wordt een vierhonderd meter lang net uitgegooid. Op de hogegolven van de stille oceaan doet de vissersjongen een dutje onder de planken van de stuurboord. Het onophoudelijke op en neergaan maken me kotsmisselijk. De lekkere tonijn van het avondmaal gaat terug naar waar het vandaan kwam. Terwijl ik wachtend op daglicht de nacht onderga kan ik drie vissen met een lijn bovenhalen. Uit het net komt nog veel meer vis tevoorschijn. We zijn blij terug aan wal te gaan. ‘Aan het noordzeestrand’ in mijn hoofd en een golvend beeld op het netvlies zinderen nog twee dagen na.


Waar het lied der branding ruist bij dag en nacht
Waar 't vertrouwde huisje altijd op mij wacht,
Waar de meeuwen schreeuwen boven ‘t golfgedruis
Daar ben ik geboren daar voel ik mij thuis.
Waar de klokken luiden, visser vaar naar huis,
Daar ben ik geboren, daar voel ik mij thuis.